Kende gullie al... Toon van Boxtel

In deze rubriek wordt iemand met een passie voor het Brabants voorgesteld.

Wat betekent dialect voor mij?

`t Brabants, mar in `t biezunder `t Skèèndels, is vur men de navelstreng mi de geminskap wor ik geborre en getoge ben. Hôst hil m`n femilie wônt`r. En ok al m`n vriende en kenisse.

‘t  Algemeen Nederlands komde overal tege, mar Brabants kunne ze aliîn in ons provincie en Skèndels alliîn in ons dörp.  Vruger werd `t  dialekt dè in 't weste van ons laand gesproke werd  “Algemeen Beschaafd Nederlands” genoemd. En dè werd toen opgeleed ôn de rest van Nederland. Eigelijk wôn ze doar mì zegge dè dialekt gesproke werd dur die stom boerekes op `t plattelaand. De miste Brabanders hân doar nog lang ‘n kompleks ôn overgehouwe. Gelukkig hebbe ze dureêge dor goewd ôn ontworsteld en kèkt de rèst van ons laand tegeworrig mi skiîf oôge nor wè oit `t “donkere zuide” werd genoemd.

Tekst loopt door onder de foto.

Toon van Boxtel met de Willem Ivensprijs 2024

Toon van Boxtel met de Willem Ivenprijs

Wat zijn mijn werkzaamheden rondom dialect?

Ik skrèèf geregeld stukskes in ‘t Nederlands, zomar vur m’n ège. En zoô af en toe vertoal ik er iîn in ‘t Skèndels, wè nog nie zô hêndig is. Mistal gugget over unne mins of over ‘n vurval. En loat ik nou toevallig dees joar (2024) mi`zô’n stukske de Willem Ivenprijs gewonne hebbe.

Eigeluk is ‘t sund dè ons dialekt zuutjesôn ôn ‘t verdwène is. Mar dè houde nie tege. ‘t Innige wè we kunne doewn is um ‘t allemoal zô veul meugelijk vaast te legge en te bewoare. Over duzend joar zullen ze dan zegge: “it was damned good, that Brabants; smart people as well”. Ge ziegut: in ‘t Engels  dus, want ‘t  Nederlands is  tege dieje ted ôk al lang en briîd opgedoekt. En ès `t dan  toch moet, dan toch mar liever Engels dan Russisch.

Sinds dèk van Drees trek heb ik nog noit zônne vollen agenda gehad.  Wôr ik veul ted in stiîk is in skilderen. (“Unnen dag nie geskilderd, is unne n dag nie geliîfd”). Kenners noemen men wèrk “modern/impressionistisch/abstrakt”. Nou dè zal dan wèl.  Ik zit doar ôk nie mì want, net ès m’n verhaaltjes, blèf ‘t allemôl mistal binnenskamers. Ik doe ôk nog wè vrijwillegerswèrek in ‘n gruupke dè computers rippereert vur minse mi ‘n klèèn portemonee. En ik mag m’n handboogklup Amicitia natuurlijk nie vergiîte. Ôk he`k pas unne piano gekocht en dè bevalt me goewd moeit ik zegge.

Favoriete woord of uitdrukking in het Brabants

Ik vroeg ôn m’n vriendin wè zè ‘t moiste brabantse woord vend. “Skatje” reageerde ze, “want dè zegde gè alted tege men es gè men wir ziet”. En, zeg nou zelluf: dè klinkt ôk hil wè biîter dan “skottelslet”.

Kende gullie al... is een terugkerende rubriek van de online gemeenschap Brabanders en hun Taal waarin iemand met passie voor het Brabants wordt voorgesteld. Klik hier voor meer informatie over Brabanders en hun Taal.