In deze rubriek wordt iemand met een passie voor het Brabants voorgesteld.
Wat dialect voor mij betekent
Vur mèn is dialèkt hil wè meer as gewoon wèlleke woorde dègge gebrökt, èn hoe dègge ze ötsprikt. Et dialèkt dègge sprikt, èn zèllefs et aksènt dègge hèt agge Neederlands pròt, is en onderdêel van oew idèntitèèt. Toenk as Braobander ging stuudeeren in Utrecht, hak al gaa deur dè vur mèn de Braobantse taol en menier waar om vast te haawe òn waor ik vandaon kwaam, in en onbekènde randsteedeleke wèèreld. Mèn dialèkt waar as en stukske tèùs dèk meej menèège meejdroeg, waor dèk ok waar. Om me heene heurdenik nie aanders as de Goojse r èn enen boel stadse praot. Kunde naogaon hoe lèkker dèt dan waar om ònt ènd van den dag houdoe te zègge teegen oew klasgenôote vurdè ge wir bus 400 nòr et zuie viet.
Tekst loopt door onder de foto.
Mijn werkzaamheden rond dialectonderzoek
Sins 2023 wèrrek ik meej òn et Gesproken Corpus van de (Zuidelijk)-Nederlandse Dialecten (GCND), en projèkt van de Universiteit Gent. Binne dè kòrpus zèèk begonne meej et transkribeere van aawe dialèktopnaomes öt hêel Noord-Braobant, èn inmiddels wèrrek ik ok òn opnaomes öt aander dêele van Neederland.
De opnaomes zèllef zèn bèùtegewoon wèèrdevol: ze geeve ne zèldzaomen inkèèk in et alledaogse lèève van de ‘gewoone meens’ òn et begin van de twintegste euw. Ze wieren in de jaore sisteg verzaomeld dur et Meertens Instituut, dè bewust op zuuk ging nòr onvervalste dialèktspreekers – dikkels aawere, honkvaaste infòrmaante, zoowas boere. Daordeur zèn die gelèùdsfragmènte en sort digitaole tèèdkapsuule, waorin verdweene woordeschat, klaanken èn zinsstruktuure bewaord zèn gebleeve.
Zôo leerdenik bevobbeld oover de euwenaawe boeregewontes, zoowas de slaacht van vèèrèkes èn et ogste meej de zèès. Ok spannende èn verdrietege verhaolen oover ervaoringen öt den orlòg of de waotersnôodraamp, van meense die zèllefs al volwaase waare toen den Irste Wèèreldorlòg ötbraak.
Teslòtte waster nòg et beruchte, lèèvesgevaorleke ‘Stròtje’ in de Kètsheuvel, en onderwèrrep dè me zôo intereseerde dèkker meej de lokaolen heemkundekring De Ketsheuvel in zèè gedooke. Saome meej hullie hèk nòg meuge meejhèlpe òn en stukske daoroover in hullie blad ‘Aaw Nieuws’. Dees ervaoringe leere me hoe dialèkt verbindend kan zèèn, èn veul verbörrege verhaole meej kan brènge.
Vur wie geïntereseerd is: alle opnaomes zèn vrij toegaankelijk via de Sprekende Kaart van et Meertens Instituut, enen ònraojer vur taolliefhèbbers, histoorici èn iederêen die wil heure hoe dèt Braobants ècht klonk, lang vurdè de meediataol van nou et oovernaam.
Favoriete uitdrukking in het Brabants
Mèn favveriete ötdrukking in et Braobants haolek öt en mòppebuukske dè geschreeven is dur mènne Tilburgsen oopaa Luud: aachter mekaare, ‘spoedig, snel, meteen’.
Kende gullie al... is een terugkerende rubriek van de online gemeenschap Brabanders en hun Taal waarin iemand met passie voor het Brabants wordt voorgesteld. Klik hier voor meer informatie over Brabanders en hun Taal.
