Wat is een museum eigenlijk?

Iedereen die dat wil kan een bordje naast zijn voordeur schroeven met het woord 'Museum'. Musea in Nederland (en in heel de wereld) hebben echter met elkaar afgesproken wat ze precies willen verstaan onder een 'museum'. Dat is vastgelegd in een definitie. Die definitie wordt beheerd door ICOM (International Council of Museums).

De definitie luidt:
“Een museum is
- een permanente instelling,
- niet gericht op het behalen van winst,
- toegankelijk voor publiek,
- die ten dienste staat van de samenleving en haar ontwikkeling.
Een museum
- verwerft, behoudt, onderzoekt, presenteert, documenteert en geeft bekendheid aan
- de materiële en immateriële getuigenissen van de mens en zijn omgeving,
- voor doeleinden van studie, educatie en genoegen.”
(Nederlandse vertaling, 2006)

Die definitie is verder uitgewerkt in de Ethische Code voor Musea, in 8 artikelen:

1. Musea behouden, interpreteren en bevorderen het natuurlijk en cultureel erfgoed van de mensheid.
2. Musea die collecties bewaren, beheren deze voor het welzijn van de samenleving en haar ontwikkeling.
3. Musea bewaren primaire bronnen waarmee kennis opgebouwd en bevorderd kan worden.
4. Musea bieden mogelijkheden voor waardering, begrip en bevordering van het natuurlijk en cultureel erfgoed.
5. Museale faciliteiten bieden mogelijkheden voor andere vormen van dienstverlening en publieksvoorzieningen.
6. Musea werken nauw samen met die gemeenschappen waar de collecties vandaan komen alsmede de gemeenschappen ten dienste waarvan zij werken.
7. Musea werken binnen een wettelijk kader.
8. Musea werken op een professionele wijze.

Download hier de volledige tekst van de Ethische Code.

Definitie en Ethische Code maken duidelijk waarin het museum zich onderscheidt van kunsthandel en antiquair, tentoonstellingshal en particuliere verzamelaar.

Definitie en Ethische Code zijn ook de grondslag van het Museumregister Nederland. Musea die aan de norm voldoen worden na toetsing opgenomen in het Nederlands Museumregister en mogen het bijbehorende kenmerk naast hun voordeur schroeven. Klik hier om de website van Museumregister Nederland te bezoeken.

Tekst loopt door onder afbeelding.

Musea hebben dus een belangrijke taak in het bewaren, onderzoeken en toegankelijk maken van historische bronnen. Hoe musea dat het best kunnen doen is natuurlijk voortdurend onderwerp van gesprek in het museumveld. Binnen het project 'Het streekmuseum in de 21ste eeuw' is vooral de toepassing van Artikel 6 van de Ethische Code aan de orde: op welke manier verhouden de streekmusea zich tot de gemeenschap(pen) voor wie ze werken?