In deze rubriek wordt iemand met een passie voor het Brabants voorgesteld.
Ut Brabants van Alphen bij Tilbùrg is men moedertoal. Ik geleuf nie dè ik ôôt Nederlaands geprôt heb vèurdè ik noar de kleuterschool ging. Iederêên prôtte overal gewôôn Allefs en as iemand beveurbild ùt Boal of Tilbùrg kwaam, dan heurde dè metêên, want dè was nie sjuust utzelfde.
Toen ik in de vierde klas zaat, kwame de irste kender in de klas die Algemêên Brèùkboar Nederlaands prôtte. Ôk al vuugde den import goed, de toal kreege ze nie aaltij mee.
Tekst loopt door onder foto.
Vruuger trouwde de meensen ùt de buurt in de buurt en ze voedde de kender op in ut dialect. Dè ging vaneiges, mar mee ouwelui ùt verschillende streken krèège de kender ut nimmer mee. Begrèèpeluk, mar ik merk dè onder aandere doardeur ut Brabants stillekesoan verdwent en dè is eeuwig sund. Ge wilt toch nie meemoake dè we strak un provincie Brabant hebbe zonder Brabants? Dè op de joarmart neffe de klompenmoaker de leste-n-dialectspreker stoi?
Brabants is un toal die generoasies lang is deurgegeven, net as de geschiedenis van men femilie en de streek. Un toal die men aanders verbendt mee de meensen dan ut Nederlaands. Ut Brabants legt un loag over men lève die er in ut Neederlaands nie is.
Men motto is: Brabants woar ut kan, Nederlaands woar ut mot. Zo zie ik ut gère en ik stimuleer doarom ut gebrèuk van dialect. Ik vèèn ut beveurbild sund as partners ùt utzelfde dialectgebied hullie kènder in ut Neederlaands opvoede. Kènder lere makkeluk twee toalen, dus meensen hoeve nie bang te zèèn dè ut ten koste goi van ut Nederlaands.
Ik geef Nederlaands op de School veur Sport en Bewegen van het ROC Tilburg en den irste les vroag ik aaltij wie’r nog un bietje Brabants prôt. D’r zèn ‘r nie veul mir die dere vinger opsteke en dè komt nogal eens omdè ze ‘r op de middelboare school op afgerekend wiere as ze ‘plat’ proatte. Op êên school mochte ze zelfs gin houdoe zegge! Ik beschouw dialectsprekers as tweetoalig en ut dialect is iets om trots op te zèèn. Ut kan oe in oe werk ôk nog ’s goed van pas kome as ge mee meense omgôt die ôk Brabants proate.
Ik schrèèf ôk al un ôntal joare in ut dialect, onder aandere veur ut Brabants Boekske. Sommige van die verhoalen heb ik ôk op video opgenome, zodè de volgende generoasies ze ôk nog kunne belùstere.
Men favoriete woord in ut Brabants is schuierpoal, mar ik weet eigenluk nie goed of ik ut woord nou zoe schôôn vèèn of ut veurwerp. Schuiere is schure of afborssele en de schuierpoal is de (waai)poal woar koeien tegenôn schuiere as ze erges jeûk hebbe. In onzen drukken tèèd kunne wij eigenluk allemol wel un sôrt van schuierpoal gebrèùke om van de klèène kriebels van ut lèève af te kome.
Ik hoop dè de volgende generoasies de toal ôk nog deurgeve as lèvende toal, dus in ut alledoags gebrèùk en nie allêên mee de Carneval of op un dialectenfestival.
As ut deurgoi as folklore, is den echten toal verlore.
Kende gullie al... is een terugkerende rubriek van de online gemeenschap Brabanders en hun Taal waarin iemand met passie voor het Brabants wordt voorgesteld. Klik hier voor meer informatie over Brabanders en hun Taal.
