Jos Swanenberg neemt afscheid van Erfgoed Brabant

- 15 december 2021

Jos Swanenberg gaat na zeventien en een half jaar Erfgoed Brabant verlaten. Per 1 januari treedt hij in dienst van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen om te werken aan het Meertens Instituut. Hij blijft als bijzonder hoogleraar verbonden aan Tilburg University en daarmee aan de Erfgoed Brabant Academie. Welk erfgoed laat Jos achter bij Erfgoed Brabant?

Op 1 juli 2004 begon Jos Swanenberg als streektaalfunctionaris en enige medewerker van de Stichting het Brabants aan zijn opdracht om de dialecten in Noord-Brabant te ondersteunen. Daarnaast werkte hij toen als onderzoeker bij het Woordenboek van de Brabantse Dialecten aan de Radboud Universiteit Nijmegen. 

In de eerste jaren was de aandacht vooral gericht op het nieuwe tijdschrift Brabants, het radioprogramma ’t Brabants Uurke bij Omroep Brabant en het ‘loket’. Daarmee zijn de vele vragen om hulp bij activiteiten op het gebied van dialect bedoeld, van het organiseren van evenementen en onderzoek doen tot het schrijven in dialect. In 2008 publiceerde Jos Swanenberg met Har Brok Het Brabants beschreven, een overzicht van publicaties over dialect in Noord-Brabant. 

In 2009 ging de Stichting het Brabants op in de stichting Erfgoed Brabant. Toen werd Jos ook bijzonder hoogleraar Diversiteit in Taal en Cultuur in Brabant aan Tilburg University, eerst voor één, later voor twee en inmiddels voor drie dagen in de week. Jos is per 1 januari vertrokken bij Erfgoed Brabant maar de bijzondere leerstoel blijft ongewijzigd. Daarmee blijft hij verbonden aan de Erfgoed Brabant Academie. 

Welk erfgoed laat Jos na zeventien en een half jaar bij Erfgoed Brabant achter?  De belangrijkste zaken vindt hij zelf het nieuwe streektaalbeleid voor het Brabants, de Zachte G-prijs, het tijdschrift Brabants, een stevig aandeel dialect op Brabants Erfgoed, en het Brabants-Nederlands Nederlands-Brabants Handwoordenboek. Nog heel nieuw is Brabanders en hun Taal, de Facebook-groep. Dat lijkt misschien klein en simpel, maar is exemplarisch voor de werkwijze van Jos bij Erfgoed Brabant: het gaat om taal maar vooral ook om de taalgemeenschap. ‘Mijn belangrijkste erfgoed bestaat uit de belangstelling en betrokkenheid van de vele mensen die ik de afgelopen jaren heb ontmoet, met wie ik samengewerkt heb en die mij geïnspireerd hebben, want het belangrijkst voor het Brabants is de gemeenschap van Brabanders die van hun taal houden.’

 Net begonnen als streektaalconsulent aan de Parade, 2004

 Lezing bij Regina Coeli in Vught, 2007

 Workshop bij Ons Brabant Festival, Kasteel Helmond, 2016

 De Zachte G-prijs in Veghel, 2018